Hoe herken je de silver point Siamezen 

door Harry Alstede

Classic Oris Amazing Azureblue – SIA x ns 21 (eig./foto: Melanie Bestmann)

Omdat het Siamese fenotype (c^sc^s) niet genoeg  melanine vertoont om het effect van het silvergen te laten uitkomen en omdat het Inhibitor-gen bij silver Siamezen (c^sc^sI-) toch al een variabele expressie heeft, was (en is) het moeilijk om alle silver-siamese exemplaren te identificeren.
Het gezegde van de fokker van Arabische paarden Richard Shrake is hierop van toepassing:
“It’s what you learn after you think you know it all that makes the difference!”
“Het is wat je leert nadat je denkt er alles al over te weten, dat het verschil maakt!”.

Vacht en kleur indicatoren.
De Australische keurmeester Lesley Morgan adviseert eerst met je handen te keuren, voordat je op andere indicatoren gaat letten. De vachttextuur van silvers bij de verschillende rassen voelt namelijk veel zachter aan. Ze paste deze methode toe omdat bij sommige rassen, zoals de Siamees en Seychellois, het silver namelijk niet erkend is. De gedeeltelijk niet met pigment gevulde haarschachten van de zilveren haren zijn dus leeg, hetgeen een bepaald lichtbrekingseffect tot gevolg heeft, gelijk de weerkaatsing (reflectie) van zonlicht op de bevroren toplaag (kristallen) van sneeuw. De “lege” pigmentloze haarschachten  kunnen wel eens de oorzaak zijn van de zacht aanvoelende vacht van de silvers. De allround keurmeester Eric Rijers ontdekte dat het silver bij pointkatten onderaan de staartaanzet een licht silver driehoekje vertoont. Keurmeester Hetty van Winsen bemerkte bij een havana Oosters Korthaar kater veel ghost marking; uiteindelijk bleek deze kater, aan de hand van zijn nakomelingen, een chocolate smoke te zijn. Normaal is de kleur van de neusspiegel van een agouti kat steenrood (als een baksteen). Bij silver tabby points krijgt het neusleertje een uitgewassen roze kleur. De aan het siamezen gen gekoppelde blauwe oogkleur wordt saffier blauw door de pigmentremmende werking van het silver gen op de achterste pigmentlaag van de iris!

               Silver                                                                                                                        Non silver

Ook de oorranden aan de binnenzijde van het oor zijn silverkleurig. De gekleurde points van de oren en neus zijn dof van kleur (tarnish).

Werking van het silver gen
De weinige artikelen en boeken over kattengenetica hadden het omstreeks 1960 over het chinchilla-gen “ch”, dat te vergelijken was met het “fenomeen chinchilla” bij het konijn. Ook de eerste editie (1971) van het boek van Roy Robinson : ”Genetics for Cat  Breeders ”gaf nog aan dat het silver gen   (c ^ch) zou behoren tot de serie waar ook de Burmees (c^cb), Siamees (c^cs), albino/blauwe irissen  (c^a) en  albino/roze irissen (c) toe behoren.
Soms werden brown tabby’s , toentertijd Barrington Browns bij de Oosterlingen en nu Golden bij de Perzen genoemd, uit als silver geregistreerde ouders geboren, zodat de hypothese van Keeler en Cobb uit 1933, die de chinchillafactor interpreteerde als een recessief allel op de albino locus, helemaal niet klopte, omdat de golden immers een volledig gepigmenteerde (C) kat is en je uit recessieve gekleurde ouderdieren (c^ch/c^ch) nooit dominant (C-) volledig gepigmenteerde kittens kunt krijgen. Pas later, toen deze fokgegevens opnieuw door Roy Robinson en Patricia Turner werden bestudeerd, werd duidelijk dat de variabele expressie van het huidige dominante silver gen “I ” de onderzoekers  Keeler en Cobb hadden misleid . De melanine inhibitor werkt als remmer van melanine door het verbieden van pigmentvorming in de zwakst gepigmenteerde delen van het haar met name aan de haarbasis en gele(phaeomelanine) agouti-gebieden bij de tabby’s. Dit heeft geleid tot pseudo effen zwarte katten, die zwart-smoke, met een grote verscheidenheid van smoke-achtigheid, bleken te zijn (zgn. overlaps). Daardoor heeft de silver tabby een vacht met een lichtere onderkleur, net als de smoke, en zijn de normaliter gelige agouti-banden en de vacht op de buik veranderd in silver.
Vanwege de moeilijke classificatie van silver Siamezen, heeft het rapport van R. Robinson (in 1980 gepubliceerd in Journal of Heredity) aangetoond dat het silver gen niet het resultaat is van een recessief gen op dezelfde locus als het gen voor Siamees, maar dat er een dominant gen achter zit, op een totaal andere locus. Bijna vijftig jaar had de kattenwereld ingestemd met de verklaring dat silver het effect was van een recessief gen op dezelfde locus als de Siamees.

Saffier blauwe oogkleur

Ruwe saffier

Pigmenten geven de natuur al haar kleur. Het is waarom sommige bloemen rood zijn en andere blauw en waarom sommige ogen bruin, terwijl andere blauw of groen zijn. Het hoofdpigment in de ogen is hetzelfde als dat in huid en haar, namelijk melanine. Verschillen in de hoeveelheid aan melanine in de iris leiden tot de verschillende oogkleuren. Dit lijkt oorspronkelijk wat vreemd, omdat melanine donkerbruin of zwart is. Hoe kan dit eenkleurige pigment dan verantwoordelijk zijn  voor zoveel kleuren inclusief blauw, bruin en groen? Het heeft te maken met hoeveel en waar het melanine in het oog gemaakt is. Er zijn twee verschillende lagen in de iris, een voorste en een achterste laag. Tussen de beide pigmentlagen in ligt een gebied dat stroma wordt genoemd.

De stroma is een helder weefsel waarin veel eiwitten rond dobberen. Een van deze eiwitten is collageen, waar we later op terugkomen. Bijna alle oogkleuren hebben een grote hoeveelheid pigment in de achterste laag van de iris. Het grootste verschil in oogkleur wordt veroorzaakt door de hoeveelheid aangemaakt pigment in de voorste laag. Bijvoorbeeld: zowel bruine als blauwe ogen hebben veel melanine in de achterste laag van de iris. Het verschil is dat het bruine oog ook heel veel melanine heeft in de voorste laag en het blauwe oog niet. Dus zijn bruine ogen donker, omdat een grote hoeveelheid melanine in de voorste laag het binnenvallende licht in de iris absorbeert! Bij blauwe ogen kan het licht door het heldere voorste gedeelte van de iris passeren en reflecteren tegen het melanine aan de achterzijde van het oog. Maar het licht weerkaatst niet geheel terug door een compleet leeg stoma. De collagenen in het stroma staan in de weg van het licht op de terugweg van het oog. Wanneer het licht de collagenen raakt, wordt het omgebogen en lijkt het blauw op een wolkenloze hemel. De hemel is donker vanuit de ruimte, maar wanneer wij het overdag vanaf de aarde bekijken, lijkt het blauw en niet zwart. Dit komt doordat het zonlicht deeltjes raakt in de atmosfeer en als blauw weerkaatst. Dit wordt het Rayleigh verstrooiïngs-effect genoemd.
 

Temperatuurgevoelige tyrosinase Siamees
Wanneer de temperatuur oploopt verliest het enzym tyrosinase de capaciteit om tyrosine om te vormen in moleculaire voorlopers van de pigmenten. Dit enzym kan dus slechts werkzaam zijn in een betrekkelijk koude omgeving. De mutatie c^s van de siamees komt in de kat tot uiting door een dichtere pigmentatie in de koudere zones van de huid (masker, de oren, poten en de staart) en een lichtere pigmentatie in de warmere delen van de huid. In combinatie met het silver gen treedt een dubbele pigmentremmende werking op vooral de warmere delen van de huid (zoals de borst en het buisvormige lichaam) van de silver point.